Azijski kup je kontinentalno takmičenje Azije koje se uspešno održava više od 60 godina, od 1956. godine.
To je takmičenje koje okuplja najbolje reprezentacije Azije koje se takmičenja za titulu najbolje na kontinentu.
Takmičenje se, poput Svetskog i Evropskog prvenstva, održava na svake četiri godine.
To sada je odigrano 19 turnira i najuspešnija selekcija je Japan koji je osvojio četiri titule. Aktuelni šampion je Katar koji je bio prvak na poslednjem turniru 2023. godine i tako došao do svog drugog pehara u takmičenju.
Turnir se tokom godina menjao i prolazio kroz razne promene. Proširen je broj timova, dodate su nove reprezentacija, pa je tako Australija počela da se takmiči od 2007. godine, uvedene su grupe i nokaut faza i ovo takmičenje je svake godine sve zanimljivije.
Azijski kup okuplja 24 tima.
Soccer vas vodi na put do azijskog kontinenta i na upoznavanje sa kontinentalnim takmičenjem ovog kontinenta i sa njegovom dugom istorijom.
Azijski kup: Nastanak i počeci
Prvi predlog da se Azijski kup organizuje dogodio se odmah nakon Drugog svetskog rata, ali ideja nije zaživela sve do 50-ih godina prošlog veka.
Dve godine nakon što je Azijska Fudbalska Federacija (AFC) osnovana 1954. godine, nastao je Azijski kup. Održan je u Hong Kongu.
Na njemu su učestovale samo četiri reprezentacije:
- Južna Koreja
- Izrael
- Hong Kong
- Južni Vijetnam
Igrala se jedna grupa gde je igrao svako sa svakim i na osnovu broja bodova određivao se plasman i pobednik.
Pobednik je bila ekipa Južne Koreje koja je imala dve pobede, remi i pet osvojenih bodova.
| Pozicija | Reprezentacija | Bodovi |
| 1. | Južna Koreja | 5 |
| 2. | Izrael | 4 |
| 3. | Hong Kong | 2 |
| 4. | Južni Vijetnam | 1 |
Najbolji strelac prvog takmičenja bio je Nahum Stelmah iz Izraela sa četiri gola.
Prva tri izdanja turnira imala su četiri reprezentacija, da bi se broj povećao tek za četvrto izdanje 1968. godine odigrano u Iranu.
Grupe su prvi put uvedene od 1972. godine kada su timovi bili podeljeni u dve grupe i nakon njih igrala se nokaut faza.
Od 1982. godine broj timova povećan je na 10, od 1996. na 12, a od 2023. godine Azijski kup okuplja čak 24 reprezentacije.
Kvalifikacije za Azijski kup
Azijski kup okuplja 24 reprezentacije i igra se početkom godine tokom januara i februara.
Kako Azijska Fudbalska Federacija (AFC) ima u svom sastavu 47 timova, potrebno je odigrati kvalifikacije kako bi se dobile 24 reprezentacije koje će učestovati na završnom turniru.
Kvalifikacije se sastoje iz nekoliko rundi. U prvoj rundi igraju 12 najslabije plasirane reprezentacije među sobom, potom u drugoj rundi 40 reprezentacija biva podeljeno u osam grupa sa po pet reprezentacija.
Najboljih 12 reprezentacija ide direktno na Azijski kup, dok ostale 24 najbolje plasirane reprezentacije iz druge runde idu u treću rundu gde se traži još 12 učesnika.
Kvalifikacije za Kup Azije:
- Prva runda
- Druga runda
- Treća runda
Kup Azije: Format takmičenja
Azijski kup na završnom turniru okuplja 24 reprezentacije koje su stekle pravo učešća preko kvalifikacija.
Kada su poznati svi učesnici obavlja se žreb. Ekipe su smeštene u četiri šešira na osnovu koeficijenta.
Format takmičenja je takav da su reprezentacija smeštene u šest grupa sa po četiri reprezentacija. U svakoj grupi reprezentacije igraju među sobom, svaka sa svakom i svaka selekcija odigra po tri utakmice.
Prve dve reprezentacija iz svake grupe imaju direktan prolaz u osminu finala, kao i četiri najbolje trećeplasirane ekipe.
Posle grupe faze igra se nokaut faza koja ima četiri runde: osminu finala, četvrtfinale, polufinale i finale.
Azijski kup osvajači
Od osnivanja Azijskog kupa, najviše titula na takmičenju ima reprezentacija Japana koja je četiri puta bila osvajač takmičenja i jednom bila poražena u finalu.
Japanci su titule osvajali 1992, 2000, 2004. i 2011. godine. Finale su izgubili 2019. godine.
Najviše finala imaju Saudijska Arabija i Južna Koreja. Saudijska Arabija ima polovičan učinak od tri pobede i tri poraza, dok je Južna Koreja upisala čak četiri poraza i samo dva trofeja je osvojila.
Azijski kup video je devet različitih šampiona i 14 različitih timova u finalu. Kina je selekcija koja je najviše puta bila u finalu a da nije osvojila Kup Azije. Dva puta su gubili 1984. i 2004. godine.
Prvo finale u istoriji odigralo se 1972. godine i u njemu su se sastali Iran i Južna Koreja. Iran je pobedio sa 2-1.
Azijski kup pobednici:
- Japan – 4 trofeja
- Saudijska Arabija, Iran – 3
- Južna Koreja, Katar – 2
- Izrael, Kuvajt, Australija, Irak – 1
Azijski kup: Najbolji strelac u istoriji
Brojni kvalitetni igrači nastupali su na ovom takmičenju u poslednjih 70 godina postojanja. Najdublji korak ostavio je napadač Irana Ali Daei koji je učestvovao na tri turnira 1996, 2000. i 2004. godine i na njima postigao 14 golova.
Još samo tri igrača postigla su dvocifren broj golova. To su Almoez Ali iz Katara, koji je igrao na dva turnira 2019. i 2023. godine i tresao mrežu 11 puta, kao i Li Dong-Guk iz Južne Koreje koji je nastupao na tri turnira 2000, 2004. i 2007. i na njima postigao je 10 golova.
Kako je Almoez Ali još uvek aktivni fudbaler imaće priliku da na narednom turniru sustigne, možda i prestigne Daeija.
Lista strelaca:
- Ali Daei (Iran) – 14 golova
- Almoez Ali (Katar) – 11
- Li Dong-Guk (Južna Koreja) – 10
- Naohiro Takahara (Japan), Ali Mabkut (Ujedinjeni Arapski Emirati), Akram Afif (Katar) – 9
- Jasem Al-Huvaidi (Kuvajt), Jounis Mahmud (Irak), Sardar Azmoun (Iran) – 8
Azijski kup je izuzetno zabavno takmičenje
Azijski kup uvek privlači veliku pažnju, jer u njemu učestvuju veoma dobri fudbaleri koji igraju u najjačim ligama i klubovima Evrope.
Kako se Kup Azije igra početkom godine, dobije veliku pažnju i uvek se detaljno isprati.
Godinama unazad Azijski kup donosi dobre utakmice, uzbudljiva finala i sjajan fudbal. Radi se o takmičenju koje izuzetno puno napreduje i koja će, nema sumnje, u narednim godinama, biti sve bolje i bolje.
